Νέα Υόρκη και Σικάγο

Πρέπει να βρω τρόπο να εξηγήσω αυτό που έζησα στη Νέα Υόρκη και στο Σικάγο, αλλά δεν μου φαίνεται πολύ εύκολο. Αποφάσισα όμως να το ονομάσω «η δύναμη της πόλης πάνω στον άνθρωπο» (το οποίο διαφοροποιώ από «τη δύναμη του ανθρώπου πάνω στην πόλη») και θα χρησιμοποιήσω πλάγια μέσα για να το εξηγήσω. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι έχουμε ένα βιβλιοπωλείο. Ας υποθέσουμε επίσης ότι το βιβλιοπωλείο μας είναι ωραίο, καθαρό, έχει πολλά βιβλία και ευγενικούς υπαλλήλους. Θέλετε να αγοράσετε ένα βιβλίο; Πηγαίνετε στο ωραίο βιβλιοπωλείο μας, βρίσκετε αυτό που θέλετε, το δίνετε στον υπάλληλο, σας το τυλίγει, το πληρώνετε και φεύγετε ευχαριστημένοι. Υπάρχει κανένα πρόβλημα σε αυτό το μοντέλο; Πιστεύω όχι… Ας υποθέσουμε τώρα ότι έχουμε ένα άλλο βιβλιοπωλείο. Που επίσης είναι ωραίο, καθαρό, έχει πολλά βιβλία και ευγενικούς υπαλλήλους. Ας υποθέσουμε όμως ότι αυτό το βιβλιοπωλείο διοργανώνει κάθε μέρα εκδηλώσεις (που δεν συνδέονται απαραίτητα με το βιβλίο) ή παρουσιάσεις έργων και δημιουργών (που μπορεί να είναι ακόμα και μάγειρες), ότι καθημερινά βγάζει προσφορές (σε διαφορετικούς τίτλους), ότι επίσης αγοράζει και πουλάει μεταχειρισμένα βιβλία, λειτουργεί τμήμα με παλιές εκδόσεις, έχει καφετέρια στον ίδιο χώρο (όχι σε άλλο όροφο), σου επιτρέπει να πάρεις το βιβλίο ή το περιοδικό που θες από το ράφι και να το πας στην καφετέρια να το χαζέψεις (α, και τα περιοδικά δεν είναι απαραίτητα «σοβαρά», μπορεί να είναι και το espresso), ότι έχει ειδικό τμήμα με παιδικά καρεκλάκια και τραπεζάκια, με παιδικές τουαλέτες, με παιχνίδια στα χαμηλά ράφια που μπορούν να φτάσουν ακόμα και τα μπομπιράκια που μπουσουλάνε, με χαρτιά, μολύβια και μαρκαδόρους για να ζωγραφίζουν τα μεγαλύτερα, και με υπαλλήλους που βοηθάνε τους γονείς να ταΐσουν τα μικρότερα χωρίς να σκέφτονται ότι θα λερωθούν τα βιβλία. Υπάρχει κανένα πρόβλημα σε αυτό το μοντέλο; Πάλι όχι (πιστεύω). Η ουσιαστική διαφορά βέβαια ανάμεσα στα δύο βιβλιοπωλεία είναι ότι το δεύτερο δεν σου προσφέρει απλώς περισσότερες δυνατότητες, σε καλεί να το ζήσεις. Περνάς απ’ έξω και σου φωνάζει «εδώ είμαι, έλα. Δεν χρειάζεται να χαλάσεις χρήματα, δεν χρειάζεται να έχεις λόγο για να έρθεις. Εδώ είμαι, έλα και ζήσε». Αν τώρα αναπτύξουμε το παράδειγμα του βιβλιοπωλείου σε επίπεδο πόλης, η Αθήνα είναι στην πρώτη κατηγορία (ναι, το ξέρω, την παρουσιάζω μακιγιαρισμένη, κάτι που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα, αλλά ας κάνουμε για λίγο τα στραβά μάτια). Η Νέα Υόρκη και το Σικάγο ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία. Δύο μεγαλουπόλεις (με τα καλά τους και τα κακά τους σε πολλά επίπεδα), που δίνουν την εντύπωση ότι η «πόλη» αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό που είναι σε θέση να τροφοδοτήσει τους κατοίκους και επισκέπτες. Καταλαβαίνει κανείς τι λέω;